Widoczne z daleka – Imponujące rusztowania wysoko nad doliną Renu

Rzymskokatolicki kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny jest imponującą budowlą. Potężna bazylika z czterema wieżami, budynkiem zachodnim i prezbiterium znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie murów miejskich Andernach. W tym miejscu w czasach rzymskich znajdował się fort Antunnacum, z którego rozwinęła się późniejsza osada. Podczas prac prowadzonych w 2006 roku obok kościoła odkryto nawet pozostałości rzymskiego kompleksu kąpielowego z IV wieku, co świadczy o historycznym znaczeniu tego miejsca.

Historia Katedry Mariackiej sięga aż do XII wieku. Niewiele wiadomo o jej pierwotnym wyglądzie, ale karolińskie groby pod obecnym kościołem wskazują na bardzo wczesne ufundowanie. Już w 1194 roku poprzednia budowla, wtedy jeszcze kościół Św. Michała, została podarowana arcybiskupowi Johannowi I. Budynek ten padł ofiarą sporu o Andernach w 1198 roku i został zniszczony przez pożar. Pozostała jedynie wolnostojąca dzwonnica, która zachowała się do dziś. Przyjmuje się, że kościół został konsekrowany w 1220 roku.

W 2019 roku, dokładnie na 800-lecie budynku, dachy obu wież elewacji zachodniej miały zostać poddane renowacji. Dlatego też dla dwóch wież o wysokości prawie 50 metrów trzeba było postawić rusztowanie robocze i ochronne. Zlecenie zostało udzielone przedsiębiorstwu rusztowaniowemu Schmiedt z Kobern-Gondorf, które dzięki znakomitym rozwiązaniom w zakresie rusztowań na licznych obiektach zyskało renomę w całym kraju. Oprócz prac przy wielu historycznych budynkach, zamkach i kościołach, firma jest również obecna w nowych budynkach i renowacji nowoczesnych struktur.

Rusztowanie o takich wymiarach wymaga zawsze obliczeń statycznych. Wynika to z faktu, że zarówno sama konstrukcja rusztowania, jak i trudność zakotwienia go w zabytkowym murze wymagają podejścia inżynierskiego. W takich przypadkach Schmiedt ściśle współpracuje z biurem inżynieryjno-eksperckim budowy rusztowań IBS, Dipl.-Ing. Joachim Specht & Partner. Odpowiedzialnym za ten projekt był Manuel Specht, który zaplanował, obliczył i nadzorował wymagającą konstrukcję rusztowania podczas fazy jej montażu.

Szybko okazało się, że drewniany więzar dachowy jest nadal pierwotną, 800-letnią konstrukcją drewnianą. Oczywiście chciano go zachować, więc oprócz rusztowania trzeba było zamontować zadaszenie chroniące przed warunkami atmosferycznymi. Rusztowanie zostało więc bezceremonialnie stężone, aby uczynić je nośnym dla aluminiowych zadaszeń kasetowych na górnych 20 m, gdzie nie mogło być zakotwiczone w ścianie katedry.

W zakresie techniki rusztowań Gerüstbau Schmiedt stawia na systemy firmy Scafom-rux, producenta nowoczesnych systemów rusztowań z ponad 60-letnim doświadczeniem jako partnera i dostawcy dla branży rusztowań. Zasadniczo do konstrukcji rusztowania zastosowano rusztowanie modułowe Rux-Variant oraz zadaszenie kasetowe Rux-Alu-Rasant do wykonania zadaszenia chroniącego przed wpływami atmosferycznymi nad obiema wieżami.

Oprócz strefy oddziaływania wiatru, którą zawsze należy brać pod uwagę przy rusztowaniach o takich wymiarach, istniały jeszcze dwa inne duże wyzwania, które należało rozwiązać pod względem technicznym. Z jednej strony było tak, że rusztowania na wieżach mogły być posadowione tylko z dwóch stron. Z drugiej strony pomiędzy wieżami należało zbudować pomost o wysokości od ok. 24 m do 30 m, który łączył oba rusztowania i służył do przechowywania materiałów i sprzętu. Pomost ma rozpiętość nieco poniżej 10 metrów.

Ponieważ wieże musiały być z jednej strony zabudowane rusztowaniami ze wszystkich stron w tak zwanym obszarze kasku, a z drugiej strony mogły być posadowione na ziemi tylko z dwóch stron, konieczne były skomplikowane konstrukcje z dźwigarów stalowych i kratowych od wysokości około 26 metrów, które częściowo przechodziły przez wieże, aby następnie mogły pomieścić masywne konstrukcje rusztowań z dwóch stron w każdym przypadku. Ponadto w dolnej części rusztowania, zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz, zamontowano podwójne podpory, aby utrzymać ogromne obciążenie całej konstrukcji. Dodatkowym wyzwaniem był fakt, że konstrukcja dachu nawy głównej nie mogła być obciążona. W obszarze dwóch dachów konstrukcja rusztowania została dopasowana do połaci dachowej za pomocą wsporników z 2 pomostów, tak aby poszczególne ekipy mogły wykonywać swoje prace bez zagrożenia.

Na obiekcie zamontowano ponad 3.000 metrów kwadratowych materiałów rusztowań Rux-Variant, jak również kilka metrów bieżących dźwigarów kratowych i rur rusztowań. Za pomocą dźwigu samochodowego oraz różnych podnośników – z których dwa zostały umieszczone na platformie pomiędzy wieżami – materiał został bezpiecznie i ekonomicznie przetransportowany przez firmę Schmiedt w odpowiednie miejsca.

W celu bezpiecznego wejścia na rusztowanie i wygodnego transportu materiałów i narzędzi przez kolejne ekipy zbudowano wieżę schodową z aluminiowymi schodami. Ponadto, podnośniki używane do stawiania rusztowań były dostępne również w fazie renowacji.

W kalendarzu na rok 2020 znalazł się urozmaicony program jubileuszowy, o czym w fazie budowy informował również duży baner na rusztowaniu. Ale i tutaj pandemia koronawirusa pokrzyżowała plany, więc obchody będą musiały być prawdopodobnie nieco mniejsze lub przełożone. Najważniejsze jest to, że wieże lśnią nowym blaskiem, a zakończone prace dają nadzieję, że Mariendom zu Andernach przetrwa kolejne 800 lat.

Firma Gerüstbau Schmiedt może dodać do listy swoich referencji kolejny prestiżowy obiekt – niezwykle udane współdziałanie różnych organizacji, które są nie tylko wysoko wykwalifikowane w swoich dziedzinach, ale również mają sentyment do obiektów historycznych. Odpowiedzialny za planowanie Christian Schmiedt mówi z entuzjazmem: „50-metrowa wieża kościelna to już jest wyzwanie. Ale podwójna wieża z pomostem pomiędzy nimi i dwoma zadaszeniami chroniącymi przed warunkami atmosferycznymi na wolnostojącym rusztowaniu jako zwieńczenie ... to wyjątkowa kombinacja – naprawdę przyprawia o szybsze bicie serca”.