MULTI-ROOF

„Najwyższe kino w Niemczech” znajdowało się do niedawna ponad dachami Hanoweru w kopule „Anzeiger-Hochhaus”, budynku z 1928 roku, który pierwotnie miał być planetarium. Kino zostało tymczasowo przeniesione do holu głównego, ponieważ kopuła tradycyjnej wizytówki miasta zostanie w ciągu najbliższych dwóch lat poddana gruntownej renowacji. Dramaturgia w kopule nie została jednak przerwana, a wielu ciekawskich gapiów nie chciało przegapić spektakularnego montażu systemu MULTI-ROOF za pomocą dźwigu w nocy.

Specjalizująca się w rusztowaniach firma Schmiedt z Kobern-Gondorf koło Koblencji podjęła się wyzwania, jakim było postawienie rusztowań na całym budynku Anzeiger, a następnie wyposażenie ich w chroniące przed warunkami atmosferycznymi zadaszenie. Do wykonania rusztowania aż do górnej krawędzi kopuły – nie mniej niż 54 m wysokości z ostatnimi 16 m wolnostojącymi – użyto materiałów VARIANT od Scafom-rux. Na wierzchu zamontowano system Scafom-rux MULTI-ROOF: konstrukcja nośna, którą można opcjonalnie wyposażyć w kasety dachowe i/lub plandeki Keder, bazuje na rusztowaniu modułowym RINGSCAFF, ale może być stosowana z każdym konwencjonalnym systemem rusztowań.

Celem ustawienia rusztowań było stworzenie obszarów roboczych i poziomów wokół kopuły w celu jej renowacji. Ponieważ sama kopuła nie mogła być poddawana żadnym obciążeniom, rusztowanie robocze musiało zostać zaprojektowane jako zawieszany na wiązarach dachowych system zadaszenia zabezpieczający przed wpływami atmosferycznymi.

I to, co do tej pory wydawało się stosunkowo proste, mimo całego nakładu pracy – postawić rusztowanie wokół konstrukcji, założyć zadaszenie, zamontować rusztowanie zawieszane – stało się fascynującą i bardzo złożoną konstrukcją ze względu na specyfikę miejsca budowy – projektem, który musiał być dokładnie zaplanowany przez specjalistów z firmy Schmiedt Gerüstbau i biura konstrukcyjnego Specht z Schalksmühle.

Szczególna sytuacja na miejscu polegała na tym, że fundament podstawowy rusztowania musiał być wykonany z trzech całkowicie niezależnych od siebie miejsc, które początkowo nie mogły być ze sobą połączone. Skrzydła budynku zostały przerwane dwoma bocznymi dobudówkami, a dwie strefy narożne z tyłu zostały oddzielone tylnymi dobudówkami, które nie mogły być poddane żadnemu obciążeniu, więc nie można było zamontować na nich żadnej konstrukcji. Nawet strona północna nie mogła być poddana żadnemu obciążeniu na całej swojej długości. Ponadto istniał problem polegający na tym, że nad połową bocznej ściany budynku przylegała dobudówka ze szklanym dachem.

Podstawowy fundament rusztowania został więc wykonany po stronie czołowej (wschodniej) na całej jej długości. Południowo-zachodni narożnik został zbudowany z dobudówki do narożnika (południowego), a następnie z jednym przęsłem wokół narożnika aż do dobudówki połączonej z tylną stroną (zachodnią). Budynek ze szklanym dachem od strony północnej został początkowo połączony konstrukcją stalową, która służyła z jednej strony jako zadaszenie ochronne, a z drugiej jako poziom fundamentu dla rusztowania. Poziom fundamentu w tym miejscu znajdował się już na wysokości ok. 12 m, co dodatkowo utrudniało dostarczanie materiałów przez sąsiednie budynki. W tym celu zastosowano firmowe żurawie o długości wysięgnika i promieniu roboczym około 55 m.

Narożniki północno-zachodni i południowo-zachodni połączono na wysokości ok. 22 m rusztowaniem mostowym o wysokości 6 m, które początkowo składało się z trzech pojedynczych mostów kratownicowych. Składały się one z ustawionych na ziemi, wstępnie zmontowanych poziomów rusztowań o wysokości 2 m i długości 25 m. Następnie na każdym z nich zamontowano dźwigar kratowy o wysokości 1 m z dodatkowym wzmocnieniem w pasach górnych i dolnych: same poziomy rusztowania zostały dodatkowo stężone stężeniami ukośnymi oraz stężeniami czołowymi we wszystkich przęsłach lub rzędach słupków. Każdy z trzech mostów ważył 3,5 tony. Przy podnoszeniu najniższego mostu na północno-zachodniej podporze można było ustawić tylko dwa słupki, a na południowo-zachodniej dokładnie cztery. Aby to umożliwić, należało dokładnie dopasować odległość między rusztowaniami wsporczymi, co jednak można było kontrolować tylko z wysokości 22 m. Wysokość rusztowań wsporczych musiała być również identyczna, a tego nie można było sprawdzić z góry. W przypadku dwóch pozostałych mostów wyzwanie polegało nie tylko na tym, że sześć słupków wsporczych musiało dokładnie pasować, ale również na tym, że wszystkie 22 słupki rusztowania musiały dokładnie pasować do słupków zamontowanych poniżej. Prace przebiegły wyjątkowo sprawnie, chociaż w wyniku operacji podnoszenia dźwigiem mosty ugięły się o około 0,5 m na zewnętrznych końcach.

Na bocznych dobudówkach/balkonach (północnym i południowym) zamontowano również stalową konstrukcję nośną, ponieważ powierzchnie dachowe nie były wystarczająco nośne; zostały one nawet podparte od spodu stemplami przechodzącymi przez stropy budynku. Bezpośrednio nad balkonami po raz pierwszy zastosowano tak zwane „zamknięcie pierścieniowe”, czyli połączenie wszystkich pojedynczych boków rusztowania. Wszystkie elementy zostały następnie połączone ze sobą za pomocą połączeń kształtowych i klinowych blokowanych tarciowo. Dzięki metrycznym wymiarom rusztowania obiekt o wymiarach ok. 23 x 23 m mógł zostać całkowicie zmodyfikowany, zachowując przy tym swoje wymiary systemowe.

Montaż rusztowania wznoszącego się ponad górną krawędź poddasza zrealizowano jako konstrukcję wolnostojącą. W związku z tym strony szczytowe (przednia i tylna) zostały od samego fundamentu wykonane jako 1,5-metrowe sekcje rusztowania, które w górnej połowie budynku zostały dodatkowo wzmocnione pojedynczymi i podwójnymi stężeniami czołowymi. Strony okapów wykonano jako odcinki o szerokości 1 m, powyżej wysokości balkonów zamontowano dodatkowo rusztowanie o szerokości 2 m. Następnie uzupełniono je o kolejny odcinek rusztowania (tylnego) o szerokości 2 m w obszarze 6 m nad i pod poddaszem. Całkowita głębokość rusztowania okapów wynosiła aż 5 m, przy czym niekiedy trzy sekcje występowały jedna przed drugą.

W kolejnym etapie na wysokości prawie 50 m na dwóch sekcjach rusztowania o szerokości 1 m zamontowano dźwigary stalowe, które służyły jako szyny prowadzące dla systemu MULTI-ROOF. Pięć wiązarów MULTI-ROOF o długości 26 m i ciężarze 3,8 tony zostało wstępnie zmontowanych na Steintorplatz przed budynkiem Anzeiger-Hochhaus, a następnie podniesionych przez 260-tonowy dźwig do pozycji opuszczania na rusztowanie. Ponieważ dźwig mógł stanąć tylko na środku ulicy „Goseriede” biegnącej przed budynkiem, ze względu na śródmiejską lokalizację prace mogły odbywać się tylko w godzinach 21.00 - 6.00. Dźwig uniósł wiązary na szyny prowadzące na wysokość 50 m; następnie pod wiązarami zamontowano podwozie, aby umożliwić ich przesunięcie i przemieszczenie w poprzek i poza budynek do pozycji końcowych. Opuszczanie i przesuwanie oraz ostateczne ustawienie wiązarów dachowych zostało zakończone w ciągu zaledwie pięciu godzin, dzięki czemu droga została punktualnie ponownie otwarta dla ruchu. Następnie na wiązarach dachowych zamontowano odpowiednie szyny Keder, w które można było włożyć ciężką plandekę Keder.

Christian Schmiedt z firmy rusztowaniowej Schmiedt był oczywiście zadowolony i to nie tylko z precyzji, z jaką wykonano prace rusztowaniowe. Jeśli chodzi o zastosowanie MULTI-ROOF, powiedział on: „Rozpiętość zadaszenia nie stanowiła prawdziwego wyzwania dla systemu. Największą zaletą było to, że zadaszenie nie wymagało żadnych taśm napinających. Gdyby tak nie było, to można by ją było przesunąć nad kopułą tylko za pomocą znacznie wyższych sekcji rusztowań – a to byłoby bardzo trudne do zrealizowania z punktu widzenia statyki – o ile w ogóle.”

Wiązary dachowe zostaną wkrótce poddane dodatkowym obciążeniom, gdy sama kopuła zostanie ustawiona na rusztowaniach – planuje się, że będzie to system zawieszany. Montaż rusztowania kopuły będzie odbywał się w dół z wiązarów dachowych zawieszonych nad kopułą. Rusztowanie kopuły okaże się bardzo trudne ze względu na jajowatą krzywiznę zarówno w poziomie, jak i w pionie. Przy wyborze materiałów VARIANT można jednak w pełni wykorzystać zaletę bezstopniowego rusztowania kołowego.

Docelowo dach zostanie przygotowany na zimę, aby umożliwić ogrzewanie plandeki od dołu. Całkowite obciążenie wynikające z tej szczególnej sytuacji, łącznie z rusztowaniem zawieszanym, nie pozwala na dodatkowe obciążenie wiązarów śniegiem. Żadna inna koncepcja odśnieżania nie byłaby możliwa do zrealizowania, ponieważ w przeciwnym razie strefy dla pieszych oraz powierzchnie dachowe budynków przylegających do boków zostałyby zakłócone przez masy śniegu z dachu Anzeiger.

Christian Schmiedt, doceniając osiągnięcie swojego zespołu i wszystkich osób zaangażowanych w projekt, powiedział: „Ten projekt łączy w sobie niemal wszystko, jeśli chodzi o wyzwania, jakie stawiają przed nami prace inżynierskie związane z rusztowaniami. I wszyscy możemy być z siebie bardzo dumni.”

Około dwóch lat minie, zanim kino będzie mogło powrócić do odnowionej kopuły, ale do tego czasu rozbudowane rusztowania z około 220 ton materiału nadadzą Anzeiger-Hochhaus jego własny urok.